Τρίτη 6 Απριλίου 2010

Το φως του δειλινού στο ανάκτορο της Κνωσού


Tην ώρα της δύσης οι ίσκιοι της δυτικής πλευράς του ανακτόρου καλύπτουν τη μισή κεντρική αυλή. Το ίδιο θα συνέβαινε το πρωί με τις ανατολικές πτέρυγες. Αυτό το νόημα έχει εξάλλου ο προσανατολισμός β-Ν: την εκμετάλλευση και αξιοποίηση του φωτός και της σκίασης ανάλογα με τις επιθυμητές ενέργειες.

Όσο κι αν η μορφολογία του εδάφους έχει αλλάξει, φαντάζομαι ότι η πιο Ψηλή Κορφή του Γιούχτα ήταν ορατή από πολλά σημεία του ανακτόρου. Κατ’ αυτή την έννοια το παλάτι ήταν στραμμένο νότια γυρίζοντας την πλάτη του στο βορρά για ν’ αποφύγει τους ισχυρούς ανέμους προσευχόμενο γι’ αυτό στη Μεγάλη Θεά. Όταν θα διεξάγονταν οι τελετουργίες στην κεντρική ή στη δυτική αυλή, θα πρέπει να υπήρχε οπτική πρόσβαση και στροφή των ιερουργούντων προς αυτή την κατεύθυνση.

Περήφανος, ισχυρός, αλύγιστος, αλλά και γεμάτος καμπύλες που ανηφορίζουν και κατηφορίζουν σε μια νοητή κεντρική γραμμή στην πλάτη του. Κι άλλοι κοντά μου αρνούνται να χάσουν αυτές τις τελευταίες στιγμές θέλοντας να κάνουν προσομοίωση στις συνθήκες του χρόνου, αν και ξέρω ότι τίποτα δεν μπορεί να είναι το ίδιο. Η κυριότερη διαφορά έγκειται στον τρόπο (λογικό ή συναισθηματικό) που αντιλαμβάνεσαι τα πράγματα.

Είναι η αίγλη του μύθου, μιας ευτυχισμένης ειρηνικής ζωής που έπλασε η αίσθηση ανικανοποίητου της ζωή της Ευρώπης που εξαπλώθηκε σ’ όλο τον κόσμο Το μοντέλου του δίκαιου βασιλιά που αξιώθηκε τον τίτλο του κριτή στον Άδη, του ευσεβούς αρχιερέα, του πλούσιου ηγεμόνα, του ικανού ηγέτη, όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος, μαγεύει τους επισκέπτες, ξεχνώντας για λίγο ότι πρόκειται για ένα συγκεντρωτικό καθεστώς. Ακόμα κι αν την προηγούμενη συμμετείχαν σε μια εκδήλωση για τη διεκδίκηση και υποστήριξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων, εύκολα ξεχνούν τα πλήθη που εργάζονταν – άγνωστο κάτω από ποιες συνθήκες- για τον πλούτο και τη δόξα του ηγεμόνα. Εκτός κι αν θέλουν να το ξεχάσουν στο πλαίσιο μιας γαλήνιας παραμυθένιας ύπνωσης, όπου όλα τα προβλήματα απουσιάζουν ή λύνονται αυτομάτως από μαγικές νεράιδες.

Οι ίσκιοι σιγά σιγά μακραίνουν και τώρα πια καλύπτουν όλη την αυλή. Είναι η ώρα που μετά τη ζέστη και τον κόπο της ημέρας στη δροσιά των τελευταίων στιγμών της ημέρας θα συγκεντρώνονταν ν’ αποχαιρετήσουν τον ηλιακό δίσκο, περιμένοντας τον άλλο της σελήνης. Δεν παραλείπουν να ρίξουν μια τελευταία ματιά στο Γιούχτα, που θα τον δουν να δέχεται τις τελευταίες αχτίδες του ήλιου. Με σύννεφα άσπρα ή σκούρα κι απειλητικά διατηρεί και ενισχύει την αίγλη, το δέος και το σεβασμό που τους προκαλεί.

Το τρεμοσβήσιμο του ήλιου από τη μια, το επιβλητικό ιερό βουνό από την άλλη ήταν οι κυρίαρχοι της στιγμής.

Στην Αίγυπτο λατρευόταν ως θεός, αλλά εδώ, αν κρίνουμε από τις απεικονίσεις του κυρίως σε σφραγιστικά δαχτυλίδια διαμορφώνει το πλαίσιο στο οποίο κινείται η θεότητα και οι πιστοί της.

Ο ήλιος κρύβεται και φαίνεται πίσω από το σύννεφο λίγο πιο πάνω από τα πεύκα της δυτικής αυλής που φύτεψε ο Έβανς. Ίσως στην ίδια θέση τους να βρίσκονταν άλλα, ελιές, αν πρέπει να δώσουμε βάση στην τοιχογραφία του ιερού άλσους και του τριμερούς ιερού. Ανάλογα με το σχήμα των κλαδιών και τις πυκνώσεις ή τα κενά που αφήνουν επιμένει να με κρυφοκοιτάζει με τις φλογερές ματιές του, ενώ εγώ απτόητη κρατώντας σχεδόν πάντα μαζί μου τον «κλέφτη του χρόνου» αρνούμαι να χάσω έστω και μια από τις διαφορετικές του παραλλαγές. Κάθε λεπτό κλέβω μια μορφή του για να τη δώσω στο χρόνο να τη φυλάξει, καθώς ο δικός μου δίσκος μνήμης δεν είναι τόσο ισχυρός.

Ο ηλιακός δίσκος πυρπολεί τώρα την πιο ψηλή φούντα ενός πεύκου, το οποίο διαχέει το φως του σ’ ένα άπλωμα οριζόντια στα άλλα που το συντροφεύουν. Καθισμένη στο βόρειο τοίχο της αυλής δίπλα στο κεκλιμένο επίπεδο που ανηφορίζει από την τοιχογραφία του ταύρου τον βλέπω να με κοιτάζει εξεταστικά, αλλά με αρκετό θράσος αντέχω το εκτυφλωτικά τολμηρό βλέμμα του επιμένοντας να τον δω να σβήνει χανόμενος πίσω από το μικρό πευκώνα παίρνοντας την ωραιότερη μορφή του μετουσιωνόμενος στην πιο ψηλή και εκλεκτή εκδοχή του.

Δεν υπάρχουν σχόλια: