Scribo, ergo sum: Η ποίηση δεν είναι ιδιότητα∙ είναι ταυτότητα. Χλόη Κουτσουμπέλη, Tο σημείωμα της οδού Ντεσπερέ

Γράφω ακόμα (πρόσωπο α΄): Έτσι μας συστήνεται η ποιήτρια εξαρχής, στο πρώτο κιόλας ποίημα, τον πρόλογο, όπως τον ονομάζει. Αυτό είναι το στίγμα του δημιουργού. Για να καταλήξει στο τελευταίο, τον επίλογο: Είσαι μια συλλογή ποιημάτων που τελειώνει. (πρόσωπο β΄).

    Είναι αυτό το ακόμα που συνείρει το «είμαστε ακόμα ζωντανοί», κι αυτό στη σκέψη «ζω και γι΄αυτό μπορώ και γράφω, ή γράφω, γι΄ αυτό μπορώ και ζω:  γράφω, άρα υπάρχω. Scribo, ergo sum. Η ενέργεια της ποιητικής γραφής  δεν αποτελεί απλό χαρακτηριστικό ή ιδιότητα: είναι η ίδια η ταυτότητα του ποιητή, ο συνδετικός κρίκος με τη ζωή και την ύπαρξη. Η ύπαρξη ταυτίζεται με την ποίηση, η ποίηση αποδεικνύει την ύπαρξη και αργότερα σηματοδοτεί και νοηματοδοτεί την ύπαρξη.

1  Πρωταρχική ενέργεια η ποίηση, και μέσω αυτής οι προσωπικοί ψίθυροι στην προσπάθεια επικοινωνίας κοινοποιούνται, δημοσιοποιούνται: γίνονται ποιήματα.

Ο καλύτερος τρόπος

Να ψιθυρίσεις κάτι αυστηρά προσωπικό

Είναι να το φωνάξεις σε χωνί

Στο μέσον της πλατείας

Και, κάπως έτσι,

Κάποιος κάπου κάποτε

Έγραψε τον πρώτο στίχο

2 Ο χρόνος που κυλά, η ίδια η ζωή αναγνωρίζονται ως  ποίηση.

Ένας λαγός με μεγάλες δρασκελιές 

Διασχίζει τη μέρα της

Υποτίθεται πώς είσαι ποίημα; Τον ρωτάει

3 Ποιήματα είναι τα αγέννητα παιδιά της Αντιγόνης.

Κάθε μέρα η Αντιγόνη ποτίζει λάχανα

Μήπως κι από μέσα ξεπηδήσουν

Τα έμβρυα που δεν κυοφόρησε ποτέ.

Το αποκαλεί γραφή. 42

4 Η ποιήτρια καθιστά κοινωνό τον αναγνώστη στη διαδικασία της γραφής (μυθιστόρημα, ποίημα ή δοκίμιο), γιατί κρίνει ότι δεν μπορεί να μη μοιραστεί μαζί του  αρκετή δόση μαγείας:

Έτσι , φίλοι μου, γράφονται τα ποιήματα,

Τις σκοτεινές νύχτες του καλοκαιριού στο Πήλιο 32

Αλλού όμως αγανακτεί   που ο αναγνώστης θα γίνει αδιάκριτος

 λαθραναγνώστης,

κανίβαλος που θα τραφείς από τη σάρκα μιας αγάπης.

Η γραφή αποτελεί ένα σκληρό, εξοντωτικό και δύσκολο μάθημα ζωολογίας, γι’ αυτό αντιδρά έντονα σε όσους δεν κατανοούν την ποιητική πράξη - μετουσίωση, αλλά αντιμετωπίζουν με  ελαφρότητα τον έρωτα και τη γραφή, τους οποίους ειρωνεύεται:

Λογοτεχνία είπαμε πως κάνουμε

Δεν ερωτευόμαστε ποτέ στ αλήθεια  40 και

Είσαι σκέτη λογοτεχνία, μου πέταξε τότε θυμωμένα 22

5 Το παρελθόν με το πέρασμα του χρόνου  που ολοένα μακραίνει δείχνει το απόσταγμά του: πικρά, αλλά ξεκάθαρα συμπεράσματα. Οι απογοητεύσεις, οι διαψεύσεις και οι ανατροπές, οι πικρές αναμνήσεις από ερωτικούς συντρόφους ή το οικογενειακό περιβάλλον, η κούραση, η μοναξιά, ο χρόνος που περνά χαράζοντας παγόβουνα ρυτίδες στο πρόσωπο,  εντούτοις καταλήγουν στο συμπέρασμα της Αντιγόνης:

Το μίσος είναι κόσμος άκοσμος.

Μισός

Η αγάπη όμως

Δεν γερνά ποτέ.

6 Ο έρωτας ταυτίζεται με την ποίηση

Όταν έγινε πενήντα εφτά το αντάλλαξε (το ερωτικό  σώμα)

 Μ ένα ζευγάρι κόκκινες γαλότσες

Για να γράφει ζεστά ποιήματα 

Το ερωτικό σώμα ανταλλάσσεται με την πράξη της ποιητικής γραφής

7. Οι υπαρξιακές αναφορές είναι συχνές και έντονες

ήρθαμε άραγε ταγμένοι

Ή είμαστε μονάχα

Νυκτόβια τυφλά όντα

Που τρυπάμε μάταια το σκοτάδι

Απέλπιδες ανθρακωρύχοι

Ανόσιοι τυμβωρύχοι

Σκαπανείς;

Με το α'  πληθυντικό της συλλογικής μοίρας

Ίσκιοι παραμένουμε ως το τέλος

Και

ΗΓ μεγάλη πολική νύχτα απλώνεται στον κόσμο

Το χιόνι λευκή αρκούδα  θα καταπιεί τη γη.

Όλα γύρω μας γερνούν.

Παγόβουνα ρυτίδες στην επιφάνεια του προσώπου

Τι άραγε θα έχει απομείνει από μας  σ΄ αυτή τη γη;

Σκόνη στα δάχτυλα κάποιου θεού που θα φυσήξει

Καθώς αναρωτιέται ποιο είναι αυτό που αξίζει να μείνει ως μοναδικό στοιχείο από τον καθένα μας, στοιχείο της ύπαρξής μας,  αυτό που δίνει νόημα και σκοπό στη ζωή μας ανακαλύπτει  την απάντηση στην ποίηση. Η ποίηση είναι η δικαίωση της ύπαρξης:

Και κάποιος είπε

Ένα μονάχα στίχο να προλάβουμε να αρθρώσουμε

πριν μας καταπιεί σκοτάδι    

Για να καταλήξει ότι  ποίηση είναι, όχι απλά το υψηλότερο στάδιο της ζωής μας, αλλά  η ίδια η ύπαρξή μας.

Είσαι μια συλλογή ποιημάτων που τελειώνει.

   Στο Σημείωμα της οδού Ντεσπερέ Ποίηση, ύπαρξη και αγάπη συμπορεύονται, κι από τα τρία η ποίηση είναι αυτό που μένει τελικά. Και δεν είναι μια προσωπική εκδοχή. Οι ήρωες της παγκόσμιας λογοτεχνίας, από την αρχαία ελληνική γραμματεία, τους μύθους και την ξένη λογοτεχνία, προσδίδουν μια ευρύτερη προοπτική. Σε μια πολυεπίπεδη συλλογή με καίρια δίπολα τον μύθο και τον λόγο, το παρόν και το παρελθόν, το σώμα και το πνεύμα, τη ζωή και το θάνατο,  ο λόγος μεταφορικός, συμβολικός, τολμηρός -ένας λόγος σημαίνων- με την βασίλισσα των εκφραστικών μέσων, την εικονοποιία, μετουσιώνει την  ίδια την ύπαρξή μας σε ποίηση.